Bilim Günlüğü

Yıldızlar Nasıl Oluşur?

O çocukluk hayallerimize sığmayan yıldızlar nasıl oluşur ve bir yıldızın yaşamı ne kadar olabilir?

Evrendeki birçok şey gibi yıldızlar da gaz ve toz bulutları arasındaki küçücük parçacıklardan oluşurlar.

Etkin yıldızlardan çok farklı olarak bu bulutsular çağlar boyu soğuk ve durağan kalırlar. Sonra aniden uzaklardan gelen bir göktaşı veya bir süpernovadan gelen şok dalgası her şeyi değiştirir. Bu kuvvet bulutsunun içinde ilerledikçe parçacıklar çarpışmaya ve yığılmaya başlarlar. Her yığının kütlesi arttıkça de artar ve etrafından daha da fazla şey çekmeye başlar.

Yığına daha çok madde katıldıkça, merkezi yoğunlaşır ve ısınır. Milyonlarca yıl boyunca bu yığın küçük ve yoğun bir a (ing. ) dönüşür. Böylece çevresinden daha çok madde çekip ısınmaya devam eder.

Yıldızlar Nasıl Oluşur?
?

Bu ilkel yıldız gerekli sıcaklığa ulaştığında, yani 7 milyon kelvine kadar ısındığında, hidrojen atomları erimeye başlar ve sonucunda da helyum ve enerji üretilir. Bu atom tepkimesine  veya  denir. Bu haliyle yıldızın enerji dağıtımı, içindeki kütleçekimden hala daha azdır. Bunu işletmesi hala sermaye gerektiren bir iş olarak düşünebilirsiniz.

Maddeler, ilkel yıldıza akmaya devam ettikçe, kütle ve ısı da artmaya devam eder. Milyonlarca yıl sonra nihayetinde bu yıldızlar bir dönüm noktasına erişirler. Yeterince kütle ilkel yıldıza çöktüğünde,  çift kutuplu bir akım yıldızdan dışarı fırlar. Bu akım yıldızın etrafındaki gaz ve toz bulutunu yıldızın ateşli yüzeyinden siler süpürür.

Bu noktada yıldız bir denge kazanır ve artık kar eden bir işletmeye dönüşür. Hidrojen erimesiyle yıldızın kütleçekimi arasında bir denge kurulmuştur ve bu, yıldız enerjisinin tümünü tüketene kadar bu şekilde devam eder.

Bir yıldızın yaşamı ne kadar olabilir? Bu, yıldızın kütlesine bağlı olarak değişir. Güneş'imiz gibi bir yıldızın ilkel yıldız biçimi 50 milyon yıl sürer; yaşamını tamamlamasıysa 10 milyar yıl.

Büyük ve parlak yıldızlar çok daha hızlı yanarlar. Wolf-Rayet yıldızları Güneş'in 20 katı bir kütlede ve 4.5 kat daha sıcak yanarlar. İlkel yıldız evresini tamamladıktan sonra ana evre sadece birkaç milyon yıl sürer ve ardından süpernova patlaması gerçekleşir.

kaynak: https://goo.gl/kZqVyt