Bilim Günlüğü
Tarih öncesi zamanlarda tıp uygulamaları nasıldı?

Tarih öncesi zamanlarda Tıp uygulamaları nasıldı?

Binlerce yıl önce hastalıkların iyileştirilmesinde kullanılan ilaçlar, Tarih öncesi zamanlarda tıp adına yapılan işlemler bugünkünden biraz farklı görünüyordu.

Tıbbı düşündüğümüzde, hastane veya doktorun ofisini, steril alanları ve bizi daha iyi hissettiren şeyleri hayal ediyoruz. Ancak, tarih öncesi zamanlarda tıp ve binlerce yıl önce hastalıkların iyileştirilmesinde kullanılan  ilaçlar bugünkünden biraz farklı görünüyordu.

Tarih öncesi dönemde tıp çok geniş bir dönemi kapsıyor ve dünyanın bölgelerine- kültürlerine göre değişiklik gösteriyor. Antropologlar, insanlık tarihini inceliyorlar  ve henüz insanların tarih öncesi çağlarda tıbbı tam olarak nasıl uyguladıklarını keşfetmediler. Bununla birlikte, günümüzde bazı uzak topluluklarda gördükleri insan kalıntılarına ve yaşam tarzına dayanarak tahminlerde bulunabiliyorlar. Buna ilaveten, tarih öncesi çağlardaki insanların, koşulları ve hastalıklar için doğal ve doğaüstü sebepler ve tedavilerin bir kombinasyonuna inanmış olduğundan  emin olabilirsiniz.

Tıbbi araştırmalar

Deneme ve yanılma, tarih öncesi tıpta bir rol oynayabilirdi, ancak böyle bir araştırma bulunmuyordu. İnsanlar deneyler yaparken yeni veya mevcut tedavileri bir plasebo veya kontrol ile karşılaştırmamış veya tesadüf, yaşam tarzı ve aile öyküsü gibi faktörleri dikkate almamışlardır. Tarih öncesi toplulukların  insan vücudunun nasıl çalıştığı hakkında neyi ne kadar bildiklerini kesin olarak kimse bilmiyor; ancak bazı tahminlerle antropologların bulduğu sınırlı delillere dayandırırız.

Örneğin tarih öncesi mezarlardaki uygulamalar, o dönemlerde insanların kemik yapıları hakkında bir şeyler bildiklerini gösteriyor. Bilim adamları, vücudun hangi bölgesinden geldiğine göre, etten sıyrılmış, ağartılmış ve birlikte istiflenmiş kemikler bulmuşlardır. Bazı tarih öncesi toplulukların yamyamlığı topluluklarında uyguladıklarına dair de arkeolojik kanıtlar da bulunmaktadır. Büyük olasılıkla, tarih öncesi insanlar ruhların yaşamlarını belirlediğine inanıyordu.
Kolonistler, Avustralya’daki insanların  ise yaraları dikebildiklerini ve onları düzeltmek için çabaladıklarını çamurda buldukları kırık kemiklerden bulmuşlardır. Tıp tarihçileri bu becerilerin tarih öncesi muhtemelen var olduğuna inanmaktadır. Arkeologların tarih öncesi çağlara ait mezarlarda buldukları kanıtların çoğu sağlıklı fakat kötü bir şekilde belirlenmiş kemikleri göstermektedir.

Hastalıklarla başa çıkmak

Günümüzde halk sağlığının öncelikleri arasında: hastalığın yayılmasını önleme, iyi hijyen uygulamalarını takip etmek, insanların kendilerini, hayvanlarını ve evlerini temiz tutmaları için temiz su sağlamaktır. Buna karşılık, tıp tarihçileri, tarih öncesi insanların halk sağlığı kavramı olmadığından oldukça emindir. Bunun yerine, bireyler çok fazla hareket etme eğilimindeydiler ve uzun süre bir yerde kalmadılar, bu nedenle halk sağlığı altyapısı fikri muhtemelen bulunmuyordu. Tarih öncesi boyunca insanlar da tıpkı bugün olduğu gibi sağlık sorunları yaşadılar. Ancak, farklı yaşam tarzları ve yaşam ömürleri olduğu için, hastalıklar şu an sahip olduğumuzdan farklıydı.

Hastalık çeşitleri nelerdir?

Aşağıda tarih öncesi zamanlarda yaygın olabilecek bazı hastalıklar bulunmaktadır:

  • Osteoartrit
  • Omurga ve spondilolizin mikro çatlakları
  • Alt sırtın aşırı gerilmesi
  • Enfeksiyonlar ve komplikasyonlar
  • Raşitizm

İlaçlar

İnsanlar tarih öncesi çağlarda şifalı otlar kullanıyorlardı. Doğal kaynaklardan elde edilen bitki ve otları ilaç olarak kullandıklarına dair sınırlı kanıt vardır. Bununla birlikte, bitkilerin hızla çürümesinden dolayı tüm çeşitlerin neler olabileceğinden emin olmak zor.

Göçebe kabileler uzun mesafeler kat ettiğinden daha geniş bir malzeme yelpazesine sahiptiler.

Tarih öncesi zamanlarda tıp için kullanılan şifalı bitkiler nelerdir?

Irak’ta bugünkü arkeolojik alanlardan, insanların yaklaşık 60.000 yıl önce ebegümeci ve civanperçemi kullandığına dair bazı kanıtlar bulunmuştur.

Civanperçemi (Achillea millefolium): Bunun bir damar daraltıcı, terletici, aromatik ve uyarıcı olduğu söylenir. Bir daraltıcı özelliği dokularda kasılmaya neden olur ve böylece kanamayı azaltır. İnsanlar muhtemelen yaralara, kesiklere ve sıyrıklara büzücü uyguladılar. Günümüzde insanlar hala yaraları, solunum yolu enfeksiyonlarını, sindirim problemlerini, cilt hastalıklarını ve karaciğer hastalıklarını tedavi etmek için dünya çapında civanperçemi kullanıyorlar.

Ebegümeci (Malva neglecta): İnsanlar bunu kolon temizleme özelliklerinden dolayı bitkisel bir infüzyon olarak hazırlamış olabilirler.
Ebegümeci (Malva neglecta): İnsanlar bunu kolon temizleme özelliklerinden dolayı bitkisel bir infüzyon olarak hazırlamış olabilirler.

Biberiye (Rosmarinus officinalis): İnsanların biberiyeyi şifalı bir bitki olarak kullandığına dair dünyanın birçok bölgesinden kanıtlar bulunmaktadır. Sonuç olarak, eski zamanlarda ne için kullandıklarından emin olmak zor.

Birch Polypore (Piptoporus betulinus): Huş Avrupa Alplerinde yaygındır ve insanlar bunu müshil olarak kullanmış olabilirler. Arkeologlar mumyalanmış bir insanı incelediklerinde huş izleri bulmuşlardır.
Birch Polypore (Piptoporus betulinus): Huş Avrupa Alplerinde yaygındır ve insanlar bunu müshil olarak kullanmış olabilirler. Arkeologlar mumyalanmış bir insanı incelediklerinde huş izleri bulmuşlardır.